Alimenty na dziecko
Bardzo często popełnianym błędem przez środowisko prawnicze jest odwołanie się przy wyjaśnianiu sposobu określania alimentów wyłącznie do pojęcia zakresu potrzeb dziecka i jego wartości oraz do możliwości zarobkowych rodziców w szczególności zobowiązanego do ich płacenia.
Jak obliczyć wysokość alimentów?
Powyższe lakoniczne traktowanie zagadnienia alimentów wprowadza w błąd klienta. Wprawdzie prawo polskie nakazuje w pierwszej kolejności zbadać zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka, a następnie nakazuje stwierdzić, czy rodzic mocą swoich dochodów, czy posiadanego majątku, może uczestniczyć (a jeśli tak w jakiej części) w zapewnieniu rekompensaty tychże potrzeb, jednakże takie stwierdzenie nie wyczerpuje tematu.
Pamiętać należy, że czym innym jest zakres potrzeb dziecka (i jego wartość), a czym innym podstawa do wyliczenia alimentów. Podstawa do wyliczenia alimentów to część zakresu potrzeb dziecka, jakich rodzic zobowiązany do ich płacenia nie ponosi dobrowolnie. A zatem do podstawy wyliczania alimentów nie bierzemy pod uwagę np. opłat za zajęcia dodatkowe dziecka, jakie rodzic, który ma płacić alimenty ponosi dobrowolnie. Innym ważnym aspektem jest fakt przebywania dziecka u danego rodzica w ściśle określonych odcinkach czasowych. W takiej sytuacji wydatki na dziecko ponoszone w tych okresach czasu wprawdzie objęte zakresem potrzeb dziecka nie mogą być wliczone do podstawy obliczania raty alimentacyjnej. Dotyczy to np. kosztów pożywienia, kosztów utrzymania mieszkania.
Dopiero mając ustaloną podstawę alimentacyjną należy ją rozdzielić pomiędzy rodziców. Pamiętać należy, że oboje z rodziców zobowiązani sią do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka, chyba że tylko jedno z rodziców sprawuje funkcje wychowawcze dziecka przy zupełnej negacji tego obowiązku przez drugiego np. wskutek zaniechania kontaktów z dzieckiem. W sytuacji, kiedy obydwoje z rodziców zobowiązani są do ponoszenia kosztów utrzymania dziecka kwotę ustalona jako podstawa wyliczenia alimentów należy rozdzielić pomiędzy rodziców biorąc pod uwagę ich zarobki, majątek a także wydatki związane z ich utrzymaniem. Co do wydatków związanych z utrzymaniem rodziców pamiętać należy, że sądy zajmują stanowisko co do tego, że rodzice zobligowani są do czynienia wyrzeczeń względem siebie (ograniczać swoje wydatki) celem zapewnienia dziecku dostępu do dóbr.
Usprawiedliwione potrzeby dziecka
Wywody co do sposobu ustalania zakresu potrzeb dziecka zacząć należy od informacji, że alimenty dla dzieci są ustalane bądź przez sąd rodzinny (sąd rejonowy) bądź w procesie o rozwód (sąd okręgowy). Uwaga ta jest niezwykle istotna. Otóż w sprawie o rozwód dość proste jest zazwyczaj wykazanie poziomu życia rodziny, a co za tym idzie zakresu potrzeb dziecka i jego wartości. Dla przykładu standard życia rodziny może wynikać z miejsc odwiedzanych podczas urlopów, rodzaju placówek szkolno – wychowawczych, do jakich dzieci uczęszczały, analizy kont bankowych małżonków. Jednakże powstaje pytanie, co zrobić w sytuacji, kiedy jeden z małżonków, który jako jedyny lub w znacząco przeważającej części pozyskiwał środki pieniężne i jednocześnie odmawiał rodzinie w trakcie wspólnego pożycia dostępu do określonych dóbr przez co zaniżał stopę życiową rodziny. W takich przypadkach należy stworzyć symulację standardu życia rodziny w sytuacji równego dostępu obydwojga małżonków do pozyskiwanych przez jednego z nich środków, następnie wykazać, że określone dobra są niezbędne dla dzieci a rodzinę stać było na ich zapewnienie.
Przy zakresie potrzeb dziecka należy brać pod uwagę wydatki codzienne (np. pożywienie, udział w kosztach utrzymania mieszkania), jak i ponoszone w dłuższych niż 1 miesiąc okresach czasu. W tym drugim przypadku wartość dóbr nabywanych np. co 2-3 lata dzielmy przez ilość miesięcy jaka dzieli kolejny zakup i tak otrzymany iloraz włączamy w podstawę obliczania wartości zakresu potrzeb dziecka.
Odmiennie może się kształtować sytuacja zakresu potrzeb dziecka w razie braku zaistnienia pomiędzy rodzicami relacji typu małżeństwo, czy konkubinat, bowiem trudno jest wskazać na jakikolwiek standard życia rodziny. W takich warunkach sąd analizował będzie deklarowany zakres potrzeb dziecka pod kątem ich konieczności ponoszenia na dziecko ze względu na jego wiek oraz rozwój jak i wartość tego zakresu. Mając na względzie fakt, że badanie to będzie po części hipotetyczne (rodzic sprawujący opiekę nad dzieckiem może nie mieć środków na zapewnienie dostępu dziecku do określonych dóbr) zasadnym jest zatem przyjęcie, że równoważnie (jednocześnie) zostaną wzięte pod uwagę możliwości zarobkowe rodziców i pod tym kątem zostanie także oceniona możność włączenia deklarowanych wydatków do zakresu niezbędnych potrzeb dziecka.
